PANTIP.COM : X8509140 วิทยาศาสตร์คืออะไร? [วิทยาศาสตร์]

ความคิดเห็นที่ 7

"วิทยาศาสตร์ในโลกตะวันตกเป็นมากกว่าเครื่องมือมากนัก เพราะวิทยาศาสตร์คือวิธีมองความจริงอีกอย่างหนึ่งซึ่งสมัยก่อนเชื่อว่าเหนือกว่าวิธีมองความจริงอื่นๆ แม้สมัยหลังยอมรับข้อจำกัดของวิธีมองอย่างนี้มากขึ้น แต่ถึงอย่างไรแก่นแท้ของวิทยาศาสตร์คือวิธีมองความจริงอย่างหนึ่ง ซึ่งได้ผลในระดับหนึ่ง"

---------------------------------------------------------------------------------

ฐานทางสังคมของวิทยาศาสตร์

โดย นิธิ เอียวศรีวงศ์ มติชนรายวัน วันที่ 29 มีนาคม พ.ศ. 2547 ปีที่ 27 ฉบับที่ 9516

สุนทรพจน์ของนายกรัฐมนตรีในการประชุมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติในปีนี้ เป็นมากกว่าสุนทรกถาสำหรับเปิดงานประชุมแห่งชาติโดยทั่วไป ไม่ว่าท่านจะเตรียมเองหรือผู้อื่นเตรียมให้ ก็ถือว่าเป็นสุนทรพจน์ที่ดี

ดีที่มีการใช้ข้อมูลเกี่ยวกับสถานะของวิทยาศาสตร์ในประเทศไทย (ซึ่งเคยมีผู้วิจัย มีรายงาน และมีการจัดพิมพ์จำหน่ายแล้ว) และเลือกหยิบตัวเลขที่เกี่ยวข้องออกมาชี้ให้เห็นประเด็นได้ชัดและเข้าใจง่าย ในขณะเดียวกันก็มีการวางเป้าหมายเชิงนโยบายและการบริหารวิทยาศาสตร์ที่รัฐบาลต้องการให้เห็นได้ชัด พอเหมาะพอควรสำหรับสุนทรพจน์สั้นๆ สำหรับเปิดงาน

แต่การนำเสนอที่ดีไม่ได้แปลว่าต้องเห็นด้วยไปหมด และหลายคนคงทำหน้าเมื่อยๆ กับบางข้อความในสุนทรพจน์นั้น เช่นกระทรวงวิทยาศาสตร์ฯ จะต้องทำงานซึ่งเคยทำกันมาถึง 25 ปีแล้วให้บรรลุผลให้ได้ภายใน 3 ปี (ท่านนายกฯพูดว่าชอบใช้ทางลัด)

หรือการใช้คลัสเตอร์ทางเศรษฐกิจเป็นตัวกำหนดว่า จะลงทุนกันในวิทยาศาสตร์แขนงใด ก็คงเป็นเรื่องที่เถียงกันได้มาก เพราะปัญหาว่าอะไรควรเป็นตัวนำความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ ระหว่างกำไรและการสร้างสรรค์ความรู้ - เพื่อความรู้หรือเพื่อประชาชนก็ตาม - เป็นปัญหาที่เถียงกันมานานแล้ว

ด้วยความบังเอิญบางอย่างในชีวิต ทำให้ผมได้รับรู้ความบกพร่องในสถานะ และสภาวะของวิทยาศาสตร์ในเมืองไทยอยู่บ่อยๆ (เมืองไทยมีนักวิจัย 2 ต่อ 10,000 เทียบกับสิงคโปร์มี 48 และญี่ปุ่นมี 73, ครูวิทยาศาสตร์ไทยทั้งขาดแคลนและไม่มีคุณภาพ, ไม่มีแรงจูงใจในการทำงานให้นักวิทยาศาสตร์, มีการจดสิทธิบัตรสิ่งที่ค้นพบใหม่น้อย ฯลฯ) ความบกพร่องเหล่านี้ก็ปรากฏในสุนทรพจน์ของท่านนายกฯเช่นกัน

ทางแก้เท่าที่ผมเคยได้ยินมาก็มักจะซ้ำๆ กัน และไม่ค่อยชัดเจนในทางปฏิบัติว่าจะทำได้อย่างไร ถ้าเป็นนักวิทยาศาสตร์ก็จะเสนอทางแก้ให้เพิ่มเงินลงไป ดังที่คุณไพรัช ธัชยพงศ์ ผอ.สำนักงานวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีแห่งชาติ เสนอว่า ควรเพิ่มงบประมาณเพื่อการวิจัยทางวิทยาศาสตร์จาก 0.26% ของงบประมาณแผ่นดินเป็น 1% เป็นต้น ถ้าเป็นนักธุรกิจก็เสนอว่าควรปรับให้เศรษฐกิจไทยเป็นเศรษฐกิจฐานความรู้ (knowledge-based economy) ซึ่งจะทำได้อย่างไร ก็ไม่ค่อยชัดเจนนัก

ผมต้องยอมรับว่า คุณทักษิณเสนอทางแก้ที่เป็นรูปธรรมที่สุด และอาจสรุปได้ดังนี้

วิทยาศาสตร์ต้องเชื่อมโยงกับธุรกิจ โดยเฉพาะเชื่อมโยงกับภาคการผลิต 12 คลัสเตอร์ซึ่งรัฐบาลได้วางเป้าเอาไว้ เช่นความเป็นครัวของโลก, ศูนย์กลางผลิตรถยนตร์แห่งเอเชีย, พลังงานที่นำกลับมาใช้ใหม่ได้, ฯลฯ นอกจากนี้การค้นพบทางวิทยาศาสตร์ของไทย ก็จะจดทะเบียนสิทธิบัตร เพื่อให้งานวิจัยทางวิทยาศาสตร์ทำเงินเข้าประเทศ

จะทำอย่างนี้ได้ก็ต้องมีนักวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ที่มีความสามารถและพอเพียง ฉะนั้นจึงสนับสนุนโครงการของ สวทช.เกี่ยวกับนักเรียนอัจฉริยะ และควรหาหนทางประสานงานวิจัยกับมหาวิทยาลัยต่างประเทศเพื่อฝึกนักวิจัยไทย เช่นดอกเตอร์ไทยสัก 200 คนร่วมกันสร้างเครือข่ายกับศาสตราจารย์ต่างประเทศ

เมื่อพิจารณาทางแก้ของท่านนายกฯแล้ว รู้สึกบ้างไหมครับว่า ประชาชนคนธรรมดาหายไปไหน ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ของไทย ถ้าจะมีในสามปีข้างหน้านั้น ประชาชนคนธรรมดาจะได้ผลประโยชน์ในทางใด ผมเข้าใจว่าคำตอบก็คือ ก็ถ้าคลัสเตอร์ในภาคการผลิตนั้นขยายตัวไปได้ดี ก็จะมีการจ้างงานมากขึ้น และประชาชนคนธรรมดาก็จะได้ประโยชน์จากธุรกิจที่ใหญ่ขึ้นนี่เอง

ไม่ต่างจากการวางโครงการพัฒนาด้านธุรกิจอื่นๆ ของรัฐบาลทักษิณ (และที่จริงก็ไม่ต่างอะไรจากแนวทางการพัฒนาของสภาพัฒน์ที่ทำมาหลายสิบปีแล้วด้วย) นั่นก็คือสนับสนุนให้คนบางกลุ่มได้เป็นอภิมหาเสี่ย แล้วคนอื่นๆ ก็จะได้เป็นลูกน้องของเสี่ย แล้วรวยขึ้นไปเอง

ที่น่าสงสัยยิ่งไปกว่านี้ก็คือ การผลิตของประชาชนคนธรรมดาซึ่งอยู่นอกภาคการผลิตของ 12 คลัสเตอร์นั้น ไม่ต้องการความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์มาช่วยบ้างเลยหรือ เช่นถ้าพบวิธีการขยายพื้นที่ป่าชายเลนอย่างรวดเร็ว และราคาถูกกว่าวิธีที่ใช้ในปัจจุบัน จะไม่ทำให้การผลิตของประมงชายฝั่งดีขึ้นหรอกหรือ การทดกำลังของซาเล้งล่ะครับ ถ้าปรับปรุงให้ดีขึ้นกว่านี้ ก็จะช่วยการขนส่งระยะสั้นของคนเล็กๆ ได้อีกมากทีเดียว รวมทั้งเปิดทางทำมาหากินให้แก่ผู้คนได้มากไม่น้อยไปกว่าแฟชั่น

อีกด้านหนึ่งคือการสร้างนักวิทยาศาสตร์และคำนวณ ถ้าเลือกแต่เด็กอัจฉริยะ ก็จะมีนักวิทยาศาสตร์เพิ่มขึ้นเพียง 200 คน (เอาตัวเลขนี้ไปเพิ่มตัวเลขเดิมแล้วก็ไม่ทำให้สถิติทางด้านวิทยาศาสตร์ของไทยเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศอื่นดีขึ้นตรงไหน) เพราะในทุกสังคม อัจฉริยะย่อมมีจำนวนน้อยเสมอ (เพราะยีน หรือเพราะเราเลี้ยงเด็กไม่เป็นก็ตาม) และในจำนวนน้อยนั้น ก็ยังเป็นหลวงประดิษฐ์ไพเราะและไทเกอร์ วู้ด ไปเสียจำนวนหนึ่งด้วย ไม่เกี่ยวอะไรกับวิทยาศาสตร์เลย

ผมคิดว่ามันเหมือนกับการกีฬานะครับ เราจะมีนักฟุตบอลระดับโลกได้ ไม่ใช่เพราะเป็นเจ้าของสโมสรอังกฤษ แต่เพราะเด็กไทยมีโอกาสเล่นฟุตบอลจำนวนมาก(เหมือนละตินอเมริกา) และในจำนวนมากมายเหลือคณานับนั้น ก็จะมีดาราที่เก่งจริงเกิดขึ้นตามมามากมาย

นักวิทยาศาสตร์ที่เก่งจริงจำนวนมากก็เกิดทางเดียวกัน คือทำให้การศึกษาวิทยาศาสตร์อย่างมีคุณภาพ เป็นสิ่งที่เด็กไทย(และผู้ใหญ่ไทยที่สนใจ) เข้าถึงได้โดยสะดวก ถ้าจะมีการสร้างเครือข่ายเชื่อมโยง กับองค์กรที่ทำงานวิจัยด้านวิทยาศาสตร์ระดับโลก เครือข่ายนั้นก็เปิดกว้างแก่นักวิทยาศาสตร์ไทยทั่วไป อันที่จริงควรเปิดไปถึงนักเรียนนักศึกษาด้วยซ้ำ เพียงแต่อาจเชื่อมกันคนละลักษณะกับนักวิจัย

ในบรรดานักวิทยาศาสตร์ที่มีความสามารถจำนวนมากซึ่งเกิดตามมานี้ (โดยไม่จำเป็นต้องเป็นอัจฉริยบุคคล) ภาคการผลิตใน 12 คลัสเตอร์มีกำลังที่จะใช้ประโยชน์ได้มากที่สุด จึงไม่น่าห่วงเท่ากับภาคการผลิตที่ไม่มีกำลัง สิ่งที่น่าคิดไว้แต่เนิ่นๆ มากกว่าก็คือ จะจัดการโดยผ่านสถาบันหรือกระบวนการใด ที่จะกระจายผลประโยชน์ซึ่งเกิดขึ้นจากความเข้มแข็งทางวิทยาศาสตร์นี้ไปอย่างทั่วถึง และเป็นธรรม

อันที่จริงวิทยาศาสตร์ในประเทศไทยนั้นมีความอาภัพมาตั้งแต่เริ่มนำเข้าจนถึงทุกวันนี้ เพราะวิทยาศาสตร์ถูกถือว่าเป็นเพียงเครื่องมือเท่านั้น ไม่เป็นเครื่องมือของการปกครอง, การทหาร, การเก็บภาษี, ก็เป็นเครื่องมือของเศรษฐกิจ จุดยืนของคุณทักษิณต่อวิทยาศาสตร์จึงไม่ได้แตกต่างจากปัญญาชนไทยนับตั้งแต่รัชกาลที่ 4 ลงมา

วิทยาศาสตร์ในโลกตะวันตกเป็นมากกว่าเครื่องมือมากนัก เพราะวิทยาศาสตร์คือวิธีมองความจริงอีกอย่างหนึ่งซึ่งสมัยก่อนเชื่อว่าเหนือกว่าวิธีมองความจริงอื่นๆ แม้สมัยหลังยอมรับข้อจำกัดของวิธีมองอย่างนี้มากขึ้น แต่ถึงอย่างไรแก่นแท้ของวิทยาศาสตร์คือวิธีมองความจริงอย่างหนึ่ง ซึ่งได้ผลในระดับหนึ่ง

ฉะนั้นวิทยาศาสตร์ในสังคมตะวันตกจึงมีผลให้เกิดการปฏิวัติที่ยิ่งใหญ่ ส่งผลอย่างกว้างขวางไปทุกแง่มุมของชีวิต จากศาสนาไปถึงการถ่ายอุจจาระ พูดอีกอย่างหนึ่งคือมีฐานทางสังคมที่เอื้อต่อการเฟื่องฟูของวิทยาศาสตร์ ไม่ใช่เพราะนโยบายของรัฐเพียงอย่างเดียว แท้ที่จริงตัวนโยบายเองมีขึ้นเพื่อตอบสนองฐานทางสังคมดังกล่าวต่างหาก

คำถามที่ควรสนใจก็คือ การเด็ดยอดเอาเพียงบางส่วนของวิทยาศาสตร์มาเป็นเครื่องมือ จะทำให้วิทยาศาสตร์ ก้าวหน้าขึ้นในสังคมนั้นได้หรือไม่? ถ้าดูจากกรณีประเทศไทยนับตั้งแต่รัชกาลที่ 4 ลงมา คำตอบคือไม่ได้ เพราะขาดฐานทางสังคม จึงทำให้การศึกษาวิทยาศาสตร์เป็นการศึกษาเทคนิควิธี เสียมากกว่าการฝึกปรือการมองความจริง ด้วยวิธีทางวิทยาศาสตร์

ความสนใจที่จะใช้วิทยาศาสตร์เป็นเครื่องมือทางเศรษฐกิจอย่างเข้มข้น ดังที่ปรากฏในสุนทรพจน์ของท่านนายกฯ ก็คงให้ผลอย่างเดียวกับที่ผ่านมา คือไม่มีทางที่จะเกิดฐานทางสังคมของวิทยาศาสตร์ขึ้นได้ ความเข้มข้นอาจทำให้รูปลักษณ์ภายนอก ดูแตกต่างจากที่ผ่านมา แต่เนื้อแท้ของวิทยาศาสตร์ในสังคมไทยก็จะยังเหมือนเดิม

จากคุณ : Knowledge Flooder

เขียนเมื่อ : 4 พ.ย. 52 21:43:14 A:113.53.21.156 X: TicketID:240531

ความคิดเห็นที่ 9

"บางคนถือเอาว่าวิทยาศาสตร์เป็นดังลิทธิศาสนาเอาเลย คือนักวิทยาศาสตร์ประกาศสัจวาจาหรือทฤษฎีหนึ่งใดออกมา ใครๆก็ต้องเชื่อถือตาม จะโต้แย้งหรือวิพากษ์วิจารณ์มิได้"

---------------------------------------------------------------------------------

ความ สำคัญของวิชาคณิตศาสตร์และฟิสิกส์ดังกล่าวนี้ มาจากรากฐานที่พวกกรีกถือว่าวิชาการทั้งหมด ต้องเป็นไปตามนัยยะแห่งตรรก (ซึ่งพระพุทธเจ้าตรัสเตือนให้ระมัดระวัง) โดยต้องหาเหตุผล (Rationality) มา
สรุปลงให้ได้ ดังเรขาคณิตของยูคลิดเป็นพยาน จนเปลโต้บอกว่า พระผู้เป็นเจ้าบนสวรรค์นั้นทรงคิดวิชา เรขาคณิตอยู่ทุกขณะ

และ จากวิชาดังกล่าวนี่เอง ที่ตะวันตกยึดเป็นเกณฑ์ บวกเข้าไปกับความสังเกตปรากฏการณ์ต่างๆแล้วเอามาทดลอง โดยที่อริสโตเติลเป็นคนสำคัญสุดในเรื่องดังกล่าว จนตั้งทฤษฎีต่างๆขึ้นได้ในทางวิชาการแทบทุกแขนง ซึ่งกรีกโบราณรวมเรียกว่า"วิทยาศาสตร์" อันได้แก่ฟิสิกส์ จิตวิทยา และทฤษฎีทางกวีนิพนธ์

พวก เราที่เรียนงานของเปลโต้ทางทฤษฎี หรือวิทยาศาสตร์สังคมนั้น เรามองข้ามรหัสนัยที่เอ่ยถึงไว้ในหนังสือต่างๆของท่านเสียเลยทีเดียว เพราะนั่นไม่เป็นวิทยาศาสตร์

อันตราย ของอริสโตเติลอยู่กับกรณีที่พวกบาทหลวงถือว่า ความรู้อื่นใดที่นอกเหนือไปจากทฤษฎีของ ท่านนั้นผิด จึงเกิดกรณีของกาลิเลโอขึ้น การค้นพบของกาลิเลโอเดินตามหลังคอเปอนิกัส ดังทางอังกฤษก็มี เบคอน และนิวตัน ที่ถือกันว่าวิทยาศาสตร์จำต้องก้าวไปข้างหน้าในทางวิชาการ ทั้งๆที่วิทยาศาสตร์หรือวิชาการนั้นเป็นเรื่องที่ต้องการแสวงหาความจริง ยิ่งเมื่อไปผนวกเข้ากับความคิดของนักปราชญ์ อย่างเดส์ คาสต์ ในเรื่อง Cogito ergo sum เข้าด้วยแล้ว ความคิดจึงเป็นหลักให้นักวิทยาศาสตร์แสวงหาความจริงโดยใช้สมองเป็นตัวตัดสิน โดยมีสังเกตการณ์กับห้องทดลองเป็นส่วนประกอบที่สำคัญ อันเป็นเหตุให้ความรู้ หรือวิทยาศาสตร์อย่างฝรั่งแตกแขนงออกไปเป็นเสี่ยงๆ และฝังตัวลงลึกไปยิ่งขึ้นทุกที

โดย ที่ในบัดนี้ บางคนถือเอาว่าวิทยาศาสตร์เป็นดังลิทธิศาสนาเอาเลย คือนักวิทยาศาสตร์ประกาศสัจวาจาหรือทฤษฎีหนึ่งใดออกมา ใครๆก็ต้องเชื่อถือตาม จะโต้แย้งหรือวิพากษ์วิจารณ์มิได้ ยิ่งภาษาในทางวิทยาศาสตร์สลับซับซ้อนซ่อนเงื่อนมากขึ้นเพียงไร เต็มไปด้วยสัญลักษณ์ต่างๆยิ่งขึ้นเท่าไร คนที่พวกนักวิทยาศาสตร์ถือว่าไม่ได้อยู่ในแวดวงของตน ก็ย่อมต้องถูกกันห่างออกไปทุกที จนถึงมีคนเป็นอันมากเห็นว่านักวิทยาศาสตร์เป็นดังพ่อมดหมอผี ที่รับใช้แต่คนรวย หรือรัฐบาล กับบรรษัทข้ามชาติ ยิ่งกว่าที่จะสนใจคนยากคนจนเอาเลย

ยิ่ง วิทยาศาสตร์ธรรมชาติก้าวหน้าไปเท่าไร วิทยาศาสตร์สังคมก็พยายามเลียนแบบหรือเดินตามวิธี วิทยาของวิทยาศาสตร์ธรรมชาติเท่านั้น จนความรู้ไม่จำต้องสัมพันธ์กับความดีเอาเลย

วิทยา ศาสตร์จึงเป็นไปแต่ในทางความรู้ทางด้านพุทธิศึกษา โดยโยงไม่ถึงจริยศึกษา เพราะจริยศึกษานั้น พิสูจน์ไม่ได้ตามวิถีทางของวิทยาศาสตร์ แม้คำว่าความดี ก็นิยามไม่ได้เสียแล้ว นักวิทยาศาสตร์จะมีจริยธรรม ก็เป็นเรื่องของปัจเจกบุคคล

การ ต่อท่อแก๊สจากพม่ามาเมืองไทย ต้องใช้วิธีการวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี โดยขบวนการดังกล่าวทำลายสิทธิมนุษยชนของคนพม่าอย่างเลวร้ายที่สุด และกำลังทำลายป่าดงดิบของเราอย่างเลวร้ายปานๆกัน กรณีเช่นนี้ นักวิทยาศาสตร์ควรมีจุดยืนอยู่ตรงไหนหรือไม่ ก็เลยต้องเป็นเรื่องตัวใครตัวมันไป

นอก ไปจากนี้แล้ว วิชาแพทยศาสตร์แบบฝรั่ง ยังถูกวิธีของตน บดบังไม่ให้ยอมรับอายุรเวทของเอเชีย วิชาฝังเข็มของจีน และวิชาแพทย์ไทย ที่ถูกเรียกว่าแพทย์แผนโบราณ ดังไม่รับรองวิชาหมอนวดด้วยเช่นกัน ทั้งนี้เพียงเพราะวิชาเหล่านั้น ไม่เข้าเป้าของวิธีวิทยาที่พวกตนได้รับการอบรมสั่งสอนมาตามทฤษฎีของฝรั่ง เท่านั้นเอง

ทั้ง นี้โดยไม่ต้องกล่าวต่อไปก็ได้ว่า แพทย์ส่วนใหญ่รับใช้บริษัทยา และรับเทคโนโลยีการแพทย์มาอย่างเชื่องๆ ทั้งๆที่บริษัทผลิตยาและผลิตเทคโนโลยีพวกนี้มีพิษภัยเพียงใด แพทย์ส่วนใหญ่ก็ไม่รับรู้เอาเลย ยิ่งโรงพยาบาลเอกชนด้วยแล้ว รับใช้ลัทธิทุนนิยมฝ่ายเดียวเอาเลยก็ว่าได้

พวก เห่อวิทยาศาสตร์ เห็นว่ายุคสมัยแห่งการตื่นตัวทางวิชาการ The age of Enlightenment เป็นชัยชนะของวิชาการเหนือสถาบันทางศาสนาและไสยเวทวิทยา เป็นชัยชนะของความคิดอันนำไปสู่ความเจริญก้าวหน้า จนเกิดการปฏิวัติใหญ่ทางอุตสาหกรรม พัฒนาการต่างๆทางเทคโนโลยี ซึ่งเข้ามาใกล้ชิดสนิทสนมกับวิทยาศาสตร์จนแทบแยกกันไม่ออก

ผู้ ที่อยู่อีกฝ่ายหนึ่งนั้น ยกย่องยุค Romantic ในยุโรปยิ่งกว่ายุค Enlightenment พวกนี้เน้นที่นักปรัชญา ยิ่งกว่านักวิทยาศาสตร์ เพราะเห็นว่าการใช้เพียงความคิดที่กำหนดโดยเหตุผลอย่างตายตัวนั้นมีข้อจำกัด ยิ่งนัก พวกนี้ท้าทายด้วยว่าความเจริญก้าวหน้าทางวิชาการที่พวกนักวิทยาศาสตร์อวด อ้างนั้นไม่เป็นจริงเสมอไป และที่อ้างว่าวิชาการของตนเป็นไปอย่างปรนัยหรือปรวิสัย Objective นั้นก็ไม่เป็นความจริงแท้ทีเดียว เพราะนักวิทยาศาสตร์มักอิงอยู่กับอำนาจรัฐ อิงกับโครงสร้างทางสังคมอันอยุติธรรมและรุนแรง จนบางแขนงวิชาของวิทยาศาสตร์นั้น เป็นไปอย่างเผด็จการ พวกศาสตราจารย์นั้นน้อยคนนักที่จักรับฟังคำวิพากษ์วิจารณ์ ยิ่งให้มีการร่วมมือกันทางวิชาการอย่างประชาธิปไตยด้วยแล้ว เป็นไปไม่ได้เอาเลย

ก็เมื่อการก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีสมัย นี้ ผูกพันหรือพัวพันกับการผลิตอาวุธยุทโธปกรณ์- เป็นส่วนที่สำคัญที่สุดด้วยแล้ว วิชาการดังกล่าวยิ่งเป็นที่สงสัยกันเป็นอย่างมาก อย่าว่าแต่บริษัทผลิตอาวุธและค้าอาวุธเลย แม้บริษัทน้ำมันและบริษัทแก๊สก็เข้ามาก้าวก่ายกับวิชาการสถานใด กับสถาบันการศึกษาที่ผลิตนักวิชาการอย่างไร แยบยลหรือความซับซ้อนเงื่อนต่างๆนั้น วิทยาศาสตร์ที่สนใจจำเพาะวิชาการของตน โดยไม่มองรอบออกไปยังสังคมของคนทุกข์ยาก ของสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ ย่อมตกเป็นเครื่องมือของอวิชชาได้ง่าย แม้ตนจะอ้างว่าปราศจากอคติก็ตาม ดังนักวิทยาศาสตร์ฝรั่งส่วนใหญ่ ก็เป็นผู้ชายที่เอาเปรียบผู้หญิงอย่างรู้ตัวหรือไม่ก็ตามนั่นเอง

เรา น่าจะตราไว้ว่าวิทยาศาตร์เป็นเพียงแขนงหนึ่งของความรู้ ไม่ว่าจะวิทยาศาสตร์สังคม หรือวิทยา ศาสตร์ธรรมชาติ วิทยาศาสตร์มีจุดเด่นทางด้านการค้นคว้าทดลอง (โดยใช้หนูตะเภาหรือวัตถุใดๆก็ตาม) และเน้นในด้านสังเกตการณ์ (เช่นพยากรณ์อากาศและพฤติกรรมของมนุษย์หรือสัตว์) แต่ที่วิทยาศาสตร์ขาด มากคือ ประสบการณ์ในด้านการมีส่วนร่วมกับคนอื่นๆนอกแวดวงของตน วิทยาศาสตร์ไม่รับรู้ในเรื่องความทุกข์ สุขของมนุษย์ ยิ่งในเรื่องของจิตวิญญาณ ในเรื่องของความงาม ความดี และความยุติธรรมด้วยแล้ว นับว่าวิทยาศาสตร์ขาดไปอย่างสำคัญ

ความ ข้อนี้ ทำให้ต้องนึกถึงคำของประธานาธิบดี วาคลาฟ ฮาเวล แห่งสาธารณรัฐเช็คที่กล่าวว่า "ทุกวันนี้ หลายสิ่งถือว่าเรากำลังอยู่ในสมัยแห่งการเปลี่ยนแปลง โดยที่บางอย่างกำลังปลาสนาการไปและบางอย่างกำลังเกิดขึ้นใหม่อย่างทนทุกข์ ทรมานเช่น เรารู้เกี่ยวกับจักรวาลนี้มากมายเหลือเกิน เรารู้ยิ่งกว่าบรรพชนของเราหลายต่อหลายเท่า แต่พร้อมกันนั้นก็ดูเหมือนว่าบรรพชนของเรารู้ถึงสาระจักรวาลยิ่งกว่าเรา โดยที่เราจับประเด็นเรื่องสาระไม่ได้เอาเลย เราจึงอยู่ในสถานะที่ขัดกัน กล่าวคือ...

เรา ได้รับผลผลิตจากอารยธรรมสมัยใหม่ ให้ความรู้สะดวกสบายที่เราอาจดำรงร่างกายของเราง่ายขึ้นในหลายๆประการที่ สำคัญๆ แต่แล้วเราก็ไม่รู้ว่าเราควรทำอย่างไรกับตัวเรา เราจะไปทางไหนกัน เราเข้าใจชีวิตของเราน้อยลงไปทุกทีๆ กล่าวอย่างสั้นๆนั้นคือ เรากำลังอยู่ในโลกที่พ้นสมัยปัจจุบันออกไป หมายความว่าอะไรๆก็เป็นไปได้ แต่ไม่มีอะไรแน่นอนเอาเลย"

"วิทยาศาสตร์ธรรมชาติ"หรือ"วิทยาศาสตร์สังคม"ไม่ช่วยเรามากนัก เพราะวิชาการแบบฝรั่งปราศจากประสบการณ์ภายใน

ประสบการณ์ นั้นคือสิ่งสำคัญที่สุด ดัง วิลเลียม เจมส์ ยืนยันว่า คนที่ไม่มีประสบการณ์ทางศาสนา ก็ได้แต่สอนศาสนาตามคัมภีร์เท่านั้นเอง หรือดังที่ท่านอาจารย์มั่น ภูริทัตโตกล่าวว่า "เอาพวกอธรรมมาสอนธรรมะ มันก็เป็นอธรรมไปหมด"

---------------------------------------------------------------------------------

หมายเหตุ

บรรยาย "การประชุมวิชาการวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทยครั้งที่ ๒๓" (เชียงใหม่) ๒๒ ต.ค ๔๐

http://www.sulak-sivaraksa.org/th/index.php?option=com_content&task=view&id=144&Itemid=3

จากคุณ : Knowledge Flooder

เขียนเมื่อ : 4 พ.ย. 52 22:13:46 A:113.53.21.156 X: TicketID:240531