จากจีนสู่อเมริกา…

จากนักบาสเกตบอลที่สูงที่สุดในทีมชาติ กลายเป็นนักบาสเกตบอลที่สูงที่สุดใน NBA

ชีวิตในอเมริกาของ เหยาหมิง นักบาสเกตบอลผู้มีส่วนสูงถึง 7 ฟุต 6 นิ้ว ไม่ใช่เรื่องง่าย เขาต้องฝึกซ้อมอย่างหนัก มีเกมในสนามให้ต้องเอาชนะ มีความขลุกขลักด้านภาษาและวัฒนธรรมให้ต้องฝึกฝน ปรับตัว เรียนรู้ มีอคติด้านเชื้อชาติที่เขาต้องต่อสู้ฟันฝ่า

อุปสรรคทั้งในและนอกสนามเหล่านั้น คือปราการด่านสำคัญที่เหยาหมิงต้องก้าวข้ามไปให้ได้... ไม่สามารถแพ้ ไม่อาจนึกแหยแล้วถอยหนีกลางคัน เพราะลึกๆ แล้วเหยาหมิงทราบดีว่า เขาไม่ได้เดินทางมาอเมริกาครั้งนี้แต่เพียงลำพัง ทว่าได้แบกเอาความหวังของชาวจีนทั้งชาติ ติดตัวมากับเขาด้วย...

ภาพยนตร์สารคดีเรื่อง The Year of the Yao บอกเล่าเรื่องราวชีวิตของนักบาสเกตบอลชาวจีน ที่ชาวตะวันตกอย่างอเมริกันชนแทบไม่รู้จัก และกำลังจะก้าวข้ามจากสังคมที่มีกรอบจารีตแน่นหนาคือประเทศจีน มาสู่อีกสังคมหนึ่งซึ่งแตกต่างคือ NBA และสหรัฐอเมริกา…

นอกจากจะเคยมีเครดิต เป็นโปรดิวเซอร์หนังและละครบรอดเวย์ (อาทิ The Diary of Anne Frank) รวมถึงเคยมีผลงานกำกับภาพยนตร์เรื่องยาว (ชื่อ All the Rage ออกฉายเมื่อปี 1999 และไปคว้า 7 รางวัลสำคัญจากเทศกาลหนังนานาชาติมิลาน) แล้ว เจมส์ ดี. สเติร์น หนึ่งในผู้กำกับหนังเรื่องนี้ เป็นแฟนบาสเกตบอลตัวกลั่น ประเภทที่มีเวลาว่างเมื่อใด เป็นต้องนั่งจุ้มปุ๊กที่หน้าคอมพิวเตอร์ เพื่อคุ้ยค้นหาเรื่องราวน่าสนใจ และเกร็ดความรู้ต่างๆ เกี่ยวกับ NBA อยู่เสมอ ก่อนหน้านี้ สเติร์นรับหน้าที่โปรดิวเซอร์และผู้กำกับร่วม ของภาพยนตร์ไอแมกซ์ที่ชื่อ Michael Jordan to the Max ด้วย

ไม่ต้องสงสัยเลยว่า ความคิดที่จะตามเก็บเรื่องราวชีวิตของเหยาหมิง จนกระทั่งกลายเป็นสารคดีเรื่องเยี่ยมที่ชื่อ The Year of the Yao เรื่องนี้ ก็มาจาก เจมส์ ดี. สเติร์น นี่เอง

หลังจากที่ได้ไอเดีย สเติร์นก็รุดเข้าเจรจากับ อดัม เดล ดีโอ ซึ่งก่อนหน้านี้เคยเป็นโปรดิวเซอร์ All the Rage ให้เขามาก่อน เพื่อเสนอให้มานั่งเก้าอี้ผู้กำกับ The Year of the Yao ร่วมกัน แน่นอนว่า เดล ดีโอตอบตกลงโดยไม่ต้องเสียเวลาคิดนาน เพราะเขาก็เห็นเช่นเดียวกับสเติร์นว่า เรื่องราวชีวิตของเหยาหมิงในอเมริกานั้น มีอะไรมากกว่าการไต่เต้าฝ่าฟันในสนามกีฬาเท่านั้น

หลังจากที่ เจมส์ ดี. สเติร์น และ อดัม เดล ดีโอ ทำความเข้าใจกันเรื่องกรอบเนื้อหาของ The Year of the Yao แล้ว ทั้งคู่ก็จูงมือกันไปพูดคุยเจรจากับ เหยาหมิง ทั้งสามพบกันครั้งแรกในช่วงฤดูร้อนปี 2002 ขณะที่เหยาเดินทางไปแข่งที่อินเดียนา ผลปรากฏว่า สองผู้กำกับรู้สึกประทับใจ ในบุคลิกและอัธยาศัยของเหยาหมิงมาก และนั่นก็ทำให้การติดตามเก็บภาพชีวิต ของนักบาสเกตบอลที่สูงที่สุดใน NBA ผู้นี้ กลายเป็นงานที่ง่ายขึ้น และสนุกขึ้นกว่าที่เคยคาดเอาไว้มาก

เสียงชื่นชมที่ The Year of the Yao ได้รับ ส่งผลให้ อดัม เดล ดีโอ และ เจมส์ ดี. สเติร์น ตัดสินใจร่วมงานกันอีกครั้ง ในหนังสารคดีชื่อ The Battleground ซึ่งเล่าถึงการเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาในปี 2004 ที่สุดแสนจะวุ่นวาย ขณะนี้หนังกำลังอยู่ในช่วงโพสต์โปรดักชัน